Witam,

Chciałem zapytać o kwestię związaną z fantastyką naukową, która sprawia spore problemy tłumaczom filmów i seriali telewizyjnych tego typu. Mianowicie – jakie są zasady tworzenia polskich odpowiedników nazw obcych gatunków (obcych = pochodzących z kosmosu)?
Kilka przykładów.
ang. Klingon (liczba mnoga Klingons) tłumaczone jest na kilka sposobów – jeden Klingon – dwaj Klingoni – trzech Klingonów, ale spotyka się też formę (podobno poprawną, ale brzmiącą jakby mniej zgrabnie) jeden Klingończyk – dwaj Klingończycy – trzech Klingończyków.
Inny przykład (podobny): ang. Suliban (liczba mnoga i pojedyncza są takie same), więc jeden Suliban – dwaj Sulibani – trzech Sulibanów czy może jeden Sulibanin – dwaj Sulibani – trzech Suliban? A może jeszcze inaczej?
I jeszcze jeden (nieco inny): ang. Ferengi (liczba mnoga i pojedyncza są takie same) to po polsku jeden Ferengi – dwaj Ferengi – trzech Ferengi (czyli nieodmiennie), czy raczej próbować to jakoś odmieniać (np. jeden Ferengi – dwaj Ferengowie – trzech Ferengich?
Które wersje wybrać? Czy nazewnictwo tego typu wymaga stosowania końcówek -czycy, -nie lub -owie, a może jeszcze innej? Czy też można ograniczyć się do wersji krótszej (Klingoni, Sulibani)?

Z góry dziękuję za odpowiedź,
Piotr Pajerski

Mieszkam na Węgrzech, gdzie istnieje system instytucjonalnego wspierania mniejszości narodowych. Kalką oficjalnego wyrażenia węgierskiego używanego w odniesieniu do tych mniejszości (nemzetiség) jest po polsku słowo narodowość, które jest niestety powszechnie używane w tutejszych kręgach polonijnych, np.:

18 grudnia z okazji Dnia Narodowości przyznano nagrody za wybitne zasługi na rzecz osiadłych na Węgrzech narodowości. W tym roku wśród laureatów znaleźli się również przedstawiciele narodowości polskiej: Halina Csúcs [...] pierwsza rzeczniczka polskiej narodowości w ZN Węgier...,

Od chwili, kiedy wybrana zostałam rzecznikiem narodowości polskiej...

Do tej pory odbyły się trzy takie spotkania, na które przybyło wielu przedstawicieli naszej narodowości.

...imprezy organizowane w języku danej narodowości...

Oprócz tego pojawiają się nazwy: Komisja Narodowościowa, samorząd narodowościowy. Dla mnie brzmi to strasznie, bo narodowość rozumiem jako cechę a nie grupę społeczną. Czy mam rację, czy też jej nie mam?

Kłaniam się

Jerzy Celichowski

Budapeszt

Jaka jest etymologia frazeologizmu odbiła komuś palma?

Podcast to nazwa radiowej audycji zamieszczanej w Internecie, którą odbiorca może ściągnąć i odsłuchać na komputerze lub przenośnym odtwarzaczu muzyki. Mam pytanie o odmianę tego rzeczownika. Przyjęło się w (stosunkowo wąskim na razie) kręgu twórców i użytkowników tego medium, aby w mianowniku używać niezmienionej formy pochodzącej z angielskiego podcast. A jak będzie w innych przypadkach? Podcastowi czy podkastowi, o podcaście czy o podkaście?

Dlaczego nie mamy dziś musejonów, nie mówimy o bitwie pod Aktionem czy o tym że stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego był Bizantion (przemianowany przez cesarza Konstantyna Wielkiego na Konstantynopol), a zamiast tego mamy muzea, mówimy o Akcjum i Bizancjum? Czy zachodzi taka ogólna prawidłowość, że grecka końcówka -on jest zamieniana na łacińskie -um?

Mawia się, że jakiś fakt czy jakieś twierdzenie nie ulega najmniejszej wątpliwości. Ale nie ulega znaczy tu chyba tyle, co 'nie ustępuje przed, nie poddaje się, nie zostaje obalone'. Nie powinno więc się mówić: „To nie ulega największej wątpliwości”, czyli 'jest tak mocne, że nie ustępuje przed nawet najsilniejszą (największą) wątpliwością'?

W tekście piosenki Hanko z repertuaru m.in. Orkiestry Ulicznej z Chmielnej, w której mam zaszczyt i przyjemność grać i śpiewać, znajduję słowa: Apaszem Stasiek był, wkrąg znały go ulice. Moje pytanie dotyczy prawidłowej pisowni: wkrąg czy w krąg, w kontekście piosenki?
Łączę wyrazy uszanowania,
Adam Anusiewicz/Warszawa.

Dzień dobry,

mam pytanie dotyczące spolszczania imion – konkretnie chodzi mi o rodzinę Borgiów i tego typu przypadki, kiedy członków rodziny jest więcej, a tylko część z nich ma spolszczone imiona. Np. piszemy Lukrecja (a nie Lucrezia), Cezar (a nie Cesar), ale już pozostali dwaj synowie Rodriga (no właśnie, a nie Roderyka), czyli papieża Aleksandra VI, to już Giovanni i Joffre, a nie Jan i Godfryd. (Posiłkuję się tłumaczeniem powieści Maria Puza „Rodzina Borgiów”).

Z góry dziękuję!

Jaka jest etymologia słów konwisarz, konwisarstwo. Słownik Doroszewskiego sugeruje związek z niemieckim Kannengiesser, ale jakoś trudno tu o jakiekolwiek podobieństwo. Czy te słowa nie mają raczej czegoś wspólnego z polską konwią?

Abraham

Czy bardzo popularne ostatnio w kręgach politycznych słowo mataczyć – mam wrażenie, że spopularyzowane przez przesłuchania różnych panów przez sejmową komisję śledczą – może być używane w oficjalnych komunikatach? Proszę o Pani zdanie na ten temat, bo myślę, że jest to słowo raczej potoczne i w komunikatach np. Wiadomości brzmi co najmniej nieodpowiednio.